© Rondje Zandhaas 2023
Dorpsfeest Santpoort
Het Rondje Zandhaas maakt onderdeel uit van het door de Harddraverij Vereniging Santpoort en Omstreken
georganiseerde Dorpsfeest Santpoort. Het middelpunt van dit dorpsfeest is de Kortebaan Draverij, een jaarlijks
terugkerend hoogtepunt dat op de eerste donderdag van augustus plaatsvindt. Tijdens de Kortebaan strijdt een
groot aantal paarden en pikeurs om de "Aart Aarts Trofee".
Het Rondje Zandhaas wordt gewandeld in het weekend voorafgaand aan deze Kortebaan Draverij.
Historie Rondje Zandhaas
Het Rondje Zandhaas dankt zijn naam aan de Korenmolen "De Zandhaas", die sinds 1779 het dorpsgezicht van
Santpoort bepaalt. Elk jaar gaan alle afstanden zoveel mogelijk langs de molen, die tijdens de wandeltocht
tevens te bezichtigen is.
Een ander vast onderdeel is dat de afstanden ook elk jaar langs een karakteristiek gebouw van Santpoort
worden uitgezet. De medaille van dat jaar wordt gewijd aan dit gebouw. Voor de medaille van 2018 zijn
meerdere gebouwen genomineerd.
Het Rondje Zandhaas is in 2001 op initiatief van Ben Molenaar bedacht, die samen met zijn Vierdaagse
wandelmaat Erik Miessen in 2002 de stoute wandelschoenen heeft aangetrokken om deze nieuwe tocht op de
wandelkalender te zetten. In dat jaar start het eerste Rondje Zandhaas nog als "wilde" tocht met ruim 50
wandelaars, verdeeld over drie verschillende afstanden: 5, 10 en 25 kilometer.
Het jaar daarna staan 127 wandelaars aan de start, met dezelfde afstanden alsmede een nieuwe afstand van
50 kilometer. Inmiddels zijn gesprekken met de NHWB, rechtsvoorganger van de KWBN, gestart om het Rondje
een meer formele status te geven.
Zien Ben en Erik de eerste twee jaar nog als een proef, vanaf 2004 maakt het Rondje Zandhaas vast onderdeel
uit van het Dorpsfeest Santpoort en het Landelijk Wandel Programma. De startlocatie verhuist van het veldje
aan de J.M. van Nassaulaan in Santpoort-Noord naar de grote feesttent op het evenemententerrein bij de Ruïne
van Brederode aan de Velserenderlaan in Santpoort-Zuid.
Het Rondje Zandhaas maakt gestaag een evolutie door, zoals het op verzoek van vele wandelaars toevoegen
van de afstanden over 15 kilometer in 2004 en 40 kilometer in 2007. Vanaf dit jaar kunnen de wandelaars een
keuze maken uit zes verschillende afstanden. Een andere gestage opmars is het aantal deelnemers, dat vanaf
2010 steevast tussen de 600 en 700 wandelaars schommelt.
De startlocatie van deze dagtochten is al deze jaren, anders dan de hierna beschreven nachttochten, op het
evenemententerrein in Santpoort-Zuid.
In 2009 wordt tijdens het Dorpsfeest Santpoort voor de 250e jaar de Kortebaan Draverij gehouden. Daar dit
voor Nederland uniek is worden alle geledingen binnen het Dorpsfeest Santpoort gevraagd "iets" extra's te
organiseren binnen de eigen discipline.
Ben en Erik duiken in het diepe met het organiseren van "De Nacht van Santpoort", een 100-kilometer lange
wandeltocht, die op vrijdagvond om 8 uur start en binnen 24 uur volbracht moet zijn. Op basis van veel reacties
worden aan deze afstand in 2010 twee nachtafstanden van 60 en 110 kilometer toegevoegd. Wandelaars
kunnen bij het volbrengen van deze laatste afstand als bewijs het speciale "Long Distance Walker"
wandelpaspoort laten afstempelen. Dat het organiseren van deze lange afstand wandeltochten wordt
gewaardeerd is te zien aan de gestaag groeiende stroom deelnemers uit binnen- en buitenland.
De startlocatie van deze nachttocht is in het Soli Muziekcentrum aan het Kerkpad in Santpoort-Noord, direct
naast het station Driehuis aan de spoorlijn Haarlem-Uitgeest.
In 2016 starten en eindigen zowel de nacht- als dagtochten in het Soli Muziekcentrum aan het Kerkpad 83 in
Santpoort-Noord. Voor de wandelaars die met het openbaar vervoer komen heeft deze startlocatie het voordeel
dat deze op slechts 50 meter afstand ligt van het NS-station Driehuis aan de spoorlijn Haarlem-Uitgeest.
Toch wordt gekozen om in 2017 weer terug te keren naar de twee verschillende startlocatie voor de nacht- en
dagtochten, omdat uit ontvangen reacties blijkt dat veel wandelaars de activiteiten rondom de Ruïne missen. De
start voor de dagwandelaars bij Soli maakt het bijwonen van deze activiteiten onmogelijk.
In 2017 krijgen de wandelaars van de 9e Nacht van Santpoort in het welkomstwoord te horen dat deze
nachtwandeling misschien voor de laatste keer zal plaatsvinden. De reacties 'dwingen' Ben en Erik op zoek te
gaan naar vrijwilligers, die hen vooral willen ondersteunen met het uitzetten (en weer weghalen) van de
honderden pijlen, die de routes aangeven en met de nachtelijke ondersteuning, waardoor alle deelnemers met
een veilig gevoel op pad kunnen gaan.
Hoewel Ben en Erik slagen in het vinden van enkele enthousiaste vrijwilligers zal in 2018 de 10e Nacht van
Santpoort niet plaatsvinden. Het bestuur van de Harddraverij-vereniging heeft eind 2017 besloten alle
evenementen tijdens het Dorpsfeest weer meer een lokaal karakter te geven. Aangezien meer dan 85% van het
aantal deelnemers aan de Nacht van Santpoort van buiten Noord-Holland komt voldoet de Nacht niet meer aan
deze lokale eis. Met pijn in het hart accepteren Ben en Erik het bestuursbesluit en beperken zij zich tot het
organiseren van het 17e Rondje Zandhaas met afstanden van 5 t/m 40 kilometer.
Organisatorisch lijkt 2019 een rustig te worden: er is geen verandering in de afstanden, maar uiteraard wel in de
parcoursen: ook dit jaar is er voor elke afstand een deels geheel nieuw parcours uitgezet. De KWBN en
Natuurmonumenten zijn een samenwerkingsovereenkomst aangegaan, waardoor de aanvraag om door het
Nationaal Park Zuid-Kennemerland te mogen wandelen ook eenvoudiger is geworden.
De wandelaars van de langste afstand gaan dankzij de geweldige medewerking van Staatsbosbeheer over het
terrein van de bijzonder mooie buitenplaats Elswout in Overveen.
In 2020 zijn alle routes bedacht en uitgeschreven als de wereldwijde pandemie toeslaat. Door Covid-19 worden
alle wandeltochten in Nederland geannuleerd, zo ook het Rondje Zandhaas.
In 2021 gelden nog steeds beperkende maatregelen en is het organiseren van een gezamenlijke wandeltocht
niet mogelijk. Gelukkig kan het 19e Rondje Zandhaas toch worden gewandeld, zij het dat dit alleen op
individuele basis kan door de routes vanaf deze site te downloaden. Eigenlijk is alles "anders dan normaal":
vaste onderdelen als start en finish bij de Ruïne van Brederode, controlepunten, ondersteuning door vrijwilligers
en EHBO alsmede de jaarlijks wisselende medaille ontbreken. Positief daarentegen is dat het Rondje Zandhaas
vanaf eind juli tot het einde van het jaar kan worden gewandeld.
In 2022 lijkt een einde aan de pandemie te zijn gekomen. In de winter van 2021-22 worden de routes voor het
20e Rondje Zandhaas samengesteld en gecontroleerd. De routes worden met organisaties als
Natuurmonumenten en PWN en met de gemeenten waar doorheen wordt gewandeld afgestemd. Vrijwilligers
en EHBO worden weer benaderd alsook vaste en nieuwe rustlocaties worden bezocht.
In 2023 worden twee verschillende routes bedacht en beschreven, de ene naar het noorden en de andere naar
het zuiden. Uiteindelijk wordt door vrijwilligers, die de routes in beide windrichtingen wandelen, de noordelijke
variant als de meest gewenste gekozen.
Alle rustlocaties heten de wandelaars graag van harte welkom. Maar omdat helaas ook het Rondje Zandhaas
steeds meer last ondervindt in het vinden van voldoende vrijwilligers wordt besloten om slechts één rustlocatie
tevens controlepunt te laten zijn. Hierdoor kan het start- en finishbureau op volle sterkte blijven draaien.
Gelukkig zijn de vrijwilligers van de EHBO-afdeling Santpoort wel allemaal weer als vanouds aanwezig.